Sağlık Hukuku

Sağlık hukuku, sağlık alanında hizmet veren kurumlar ve bu alanda hizmet veren-hizmet alan kişilerin haklarını ele alan bir hukuk birimidir. Hekimlerin ve hastaların sağlık alanında yasalarla çerçevelenmiş hakları bulunmaktadır. Dünya Tabipler Birliği, hasta haklarının varlığını kabul ederek 1981 yılında “Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi”ni yayınlamıştır. Bu bildirge birçok ülkenin yanı sıra ülkemizce de dikkate alınarak hasta hakları ile ilgili hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Sağlık Bakanlığı tarafından 1998 yılında yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliği ile dâhil olan Sağlık Hukuku; hasta hakları kavramı, hastaların bilgilendirilmesi, insana yaraşır ve ulaşılabilir şekilde sağlık hizmeti almasının sağlanması, kişilik haklarının korunması gibi konuları ihtiva etmektedir. Bu alanda çıkan uyuşmazlıklar genel olarak sağlık hizmeti sunan ve sağlık hizmetinden faydalanan kişiler arasında vuku bulmaktadır. Hekimlerin görevleri gereği vücut bütünlüğüne müdahale niteliğinde eylemler gerçekleştirmeleri nedeniyle görev ve sorumlulukları Sağlık Hukuku kapsamında önemli yer işgal etmektedir. Hekimlerin gerçekleştirecekleri mevzuata aykırı eylemleri nedeniyle hem cezai hem de hukuki (tazminat) sorumlulukları doğabilecektir. Ülkemizde hasta hakları anayasamızın “Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği” başlıklı 12. maddesi, “Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı” başlıklı 17. Maddesi ve “Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması” başlıklı 56. maddesi ile anayasal teminat altına almıştır. Anayasanın belirtilen maddelerinde Devletin, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenlemek, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirmekle sorumlu olduğunu, herkesin, yaşama maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğunu, tıbbi zorunluluklar ve Kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamayacağı rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamayacağı, insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamayacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.